Randevu almadan göz doktoruna gidilir mi ?

Randevu Almadan Göz Doktoruna Gidilir mi? Modern Toplumun Görme Kültürü Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme

Toplumun Merceğinden Bakmak: Bir Sosyoloğun Gözlüğü

Toplumu anlamak, bir laboratuvara değil, insanların arasına inmeyi gerektirir. Göz doktoru bekleme salonları da bu anlamda küçük birer toplum aynası gibidir: Kimimiz randevuyla gelir, kimimiz “bir soruvereyim” diyerek içeri adım atar. İşte bu küçük davranış farkları, randevu almadan göz doktoruna gidilir mi? sorusunun ötesinde, bireyin toplumla kurduğu ilişkinin bir yansımasıdır.

Bir araştırmacı için göz kliniği, sadece tıbbi bir alan değil; aynı zamanda toplumsal düzenin, sınıf farklarının, cinsiyet rollerinin ve kültürel pratiklerin iç içe geçtiği bir gözlem sahasıdır. Göz sağlığına yaklaşım, bireyin sistemle olan mesafesini gösterir. Kimileri kurallara sıkı sıkıya bağlıdır, kimileri spontane davranır; bu farklılıklar aslında birer kültürel belirteçtir.

Randevu Kültürü: Modern Zamanların Görünmeyen Disiplini

Randevu, modernliğin zamanla kurduğu ilişki biçimidir. Endüstriyel toplum, zamanı verimlilikle ölçer; bu nedenle sağlık hizmetlerine erişim de planlı, sistematik ve “randevulu” hâle gelir. Randevu almadan göz doktoruna gitmek bu düzenin dışına çıkmak, zamana karşı küçük bir başkaldırıdır aslında.

Bu davranışın altında iki farklı sosyolojik dinamik yatar:

Birincisi, bireyin kurumsal yapıya güven düzeyi. Devlet hastanelerinde uzun bekleme süreleri ve randevu bulma zorlukları, insanları “bir deneyeyim” mantığına iter.

İkincisi ise kültürel olarak zamanın döngüsel değil, anlık yaşanmasıdır. Anadolu’nun birçok yerinde “bugün varsa, git; yarına Allah kerim” anlayışı hâlâ güçlüdür. Bu, modern planlama mantığıyla çatışan, ama yerel aidiyetin bir parçası olan bir kültürel pratiktir.

Toplumsal Cinsiyetin Merceğinden Görmek: Erkekler, Kadınlar ve Bekleme Salonları

Toplumsal cinsiyet rolleri, bireylerin sağlık hizmetine erişim biçimini de şekillendirir. Erkekler genellikle “işlevsel” bir biçimde hareket eder. Gözünde bir problem varsa, bunu çözmek ister; ancak randevu, bekleme ya da sistemle uğraşma süreci ona “gereksiz bir prosedür” gibi görünür. Bu nedenle birçok erkek, “bir girip çıkayım” mantığıyla randevusuz gitmeyi tercih eder. Onun için önemli olan, işlevin devam etmesidir — görmenin kendisi değil, çalışabilmek için görmektir.

Kadınlar ise sağlık sistemine daha ilişkisel bir bakış açısıyla yaklaşır. Onlar için doktorla iletişim kurmak, sorunun paylaşılması, güvenin tesis edilmesi önemlidir. Bu nedenle randevu almak, sadece bir işlem değil, bir bağ kurma biçimidir. Kadınlar genellikle sistemin içinde kalmayı, kuralları gözetmeyi tercih ederler; çünkü ilişkisel güven, onların sağlık algısında merkezi bir yer tutar.

Bu fark, sosyolojik açıdan cinsiyet rollerinin “işlevsel” ve “ilişkisel” düzlemler üzerinden nasıl farklılaştığını gösterir. Erkek toplumsal sistemin devamlılığını sağlar; kadın ise o sistemin içindeki duygusal bağ dokusunu örer.

Kültürel Pratikler: Görmenin Kolektif Deneyimi

Bir toplumun göz doktoruna nasıl gittiği, aslında o toplumun görme biçimini de yansıtır.

Bazı kültürlerde “randevusuzluk” düzensizlik olarak görülürken, bazılarında esneklik ve insan ilişkilerinin doğal bir sonucu olarak kabul edilir.

Örneğin, Türkiye’de sağlık sistemine ilişkin bireysel tutumlar, hem geleneksel hem modern değerlere dayanır. “Bir araya gelmek”, “göz göze konuşmak” hâlâ önemlidir. Bu nedenle insanlar çoğu zaman randevu sisteminin dijital soğukluğundan uzak durup, doğrudan muayenehaneye gitmeyi tercih eder.

Bu davranış, bireyin devlete ve teknolojiye karşı konumunu da gösterir. Bazıları için randevu almak bir “devlet disiplini”dir; bazıları içinse bürokratik bir engel.

Sosyolojik açıdan bakıldığında, bu sadece sağlık sistemine değil, aynı zamanda otoriteye ve düzene duyulan güvenin bir göstergesidir.

Modernleşme, Bürokrasi ve Gözün Yeni Dili

Modernleşme ile birlikte her şeyin dijitalleştiği bir çağda, göz doktoruna randevusuz gitmek adeta geçmişle kurulan bir bağ gibidir.

Bir yandan sistemin hızına ayak uydurmak zorunda kalan birey, diğer yandan kendi kültürel alışkanlıklarından kopmak istemez.

İşte bu noktada, randevu almadan göz doktoruna gitmek küçük ama anlamlı bir direnç biçimidir.

İnsanın kendi zamanını, kendi gözünü, kendi kararını koruma arzusudur.

Sonuç: Görmenin Toplumsal Zamanı

Randevu, zamanın kontrol altına alınmasıdır; randevusuzluk ise zamanın insana geri verilmesidir.

Bu nedenle “randevu almadan göz doktoruna gidilir mi?” sorusu, yalnızca pratik bir sağlık sorusu değil; aynı zamanda bir toplumsal düzen sorusudur.

Toplum bireyi planlamaya çağırırken, birey spontane olmanın özgürlüğünü savunur.

Sosyolojik açıdan bakıldığında, göz doktoruna gitmek bile bir “toplumsal eylem”dir. Çünkü görmek, yalnızca biyolojik değil, kültürel bir deneyimdir.

Her randevu, bireyin sisteme olan uyumunun; her randevusuz ziyaret ise bireyselliğin sessiz bir ifadesidir.

Okuyuculardan, bu yazının ardından kendi deneyimlerini paylaşmaları beklenir:

Sizce randevusuzluk düzensizlik midir, yoksa özgürlük mü?

Bir göz doktoru kapısında beklerken, sadece sıra mı beklersiniz — yoksa toplumun kendisini mi görürsünüz?